Áp lực và căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là liên quan đến các bệnh lý dạ dày. Nhiều kết quả nghiên cứu đã chỉ ra mối quan hệ phức tạp giữa tâm trạng và sức khỏe hệ tiêu hóa.
Căng thẳng tác động trực tiếp tới dạ dày
Khi phải đối mặt với căng thẳng, hệ thần kinh ruột của bạn có thể bị rối loạn. Điều này sẽ dẫn đến các vấn đề như co thắt không bình thường của dạ dày, tăng sản xuất axit và nguy cơ bị trào ngược, thậm chí là viêm loét dạ dày. Cơ thể ở trong tình trạng căng thẳng là nguyên nhân sản xuất quá mức hormone cortisol, làm giảm quá trình bảo vệ niêm mạc dạ dày trong môi trường axit dịch vị. Khi phần niêm mạc bị tổn thương sẽ dẫn đến viêm nhiễm và loét dạ dày.
Trào ngược dạ dày thực quản
Trong tình trạng căng thẳng, hệ thần kinh trung ương tạo sự co bóp của dạ dày, làm giảm lưu thông máu đến hệ tiêu hóa. Thay vì vận chuyển máu đến các phần của hệ cơ quan này, máu sẽ được chuyển đến tim và phổi. Đó là lý do vì sao căng thẳng thường gây ra các tình trạng như tim đập nhanh, tăng nhịp thở, đau ngực và vã mồ hôi.
Tình trạng giảm lưu lượng máu một cách đột ngột làm rối loạn hoạt động của thực quản, dạ dày và ruột, dẫn đến các hiện tượng co thắt không bình thường. Khi dạ dày bị co thắt quá mức sẽ sản xuất nhiều axit dịch vị hơn, làm tăng khả năng trào ngược. Lúc này, người bệnh thường gặp các triệu chứng như ợ hơi, ợ chua, cảm giác nóng rát ở phần trên vùng thượng vị, đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu, miệng khô và hơi thở có mùi.
Viêm loét dạ dày
Cơ thể khi căng thẳng sẽ sản xuất quá nhiều hormone cortisol, làm giảm quá trình tổng hợp prostaglandin – một chất giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi môi trường axit dịch vị. Điều này khiến phần niêm mạc trở nên dễ bị tổn thương, dẫn đến việc suy giảm khả năng sản xuất chất nhầy, tạo điều kiện cho axit phá hủy lớp mô bên dưới, gây ra tình trạng viêm loét. Bệnh này thường gây ra đau vùng trên dạ dày, chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn hoặc nôn.
Khi căng thẳng tăng cao thúc đẩy não sản xuất steroid và adrenaline. Những hormone này làm giảm cảm giác đói hoặc kích thích sự thèm ăn. Ăn uống không kiểm soát như bỏ bữa, ăn không đúng giờ… làm tăng nặng các triệu chứng viêm loét dạ dày.
Hiện tượng xuất huyết tiêu hóa
Theo các chuyên gia, nếu viêm loét dạ dày tá tràng kéo dài và không được điều trị kịp thời, thích hợp, nguy cơ xuất huyết tiêu hóa sẽ gia tăng, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như nôn máu, phân đen. Trong tình trạng này cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Xử lý căng thẳng để bảo vệ dạ dày
Để bảo vệ sức khỏe dạ dày do nguyên nhân căng thẳng, stress, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Quản Lý Căng Thẳng: Thông qua kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, tập thể dục, hoặc tự tạo ra khoảng thời gian để cơ thể được thả lỏng với các hoạt động yêu thích.
- Chăm Sóc Tâm Trạng: Duy trì trạng thái tích cực có thể giúp giảm stress. Hãy tìm hiểu và áp dụng các hoạt động như viết nhật ký, thảo luận với người thân hoặc chuyên gia tâm lý.
- Chế Độ Ăn Uống: Áp dụng thực đơn lành mạnh, hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, gia vị cay, và các loại thức ăn có nhiều axit. Tăng cường sử dụng rau xanh, hoa quả và thực phẩm giàu chất xơ.
- Kiểm Soát Uống Rượu và Hút Thuốc: Nếu bạn có thói quen này để giải tỏa căng thẳng, hãy lên kế hoạch cắt giảm hoặc từ bỏ hoàn toàn. Như đã đề cập trong nghiên cứu, những thói quen này có thể tác động xấu đến sức khỏe dạ dày.
- Chú Trọng Đến Giấc Ngủ: Hãy đảm bảo bạn ngủ đủ giấc hàng đêm để cơ thể thư giãn và phục hồi. Giấc ngủ đủ cũng giúp kiểm soát căng thẳng.
- Chăm Sóc Sức Khỏe Toàn Diện: Tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống cân đối và đảm bảo đủ giấc ngủ là cách tốt để bảo vệ sức khỏe dạ dày.
Nếu bạn đang trải có những biểu hiện của bệnh lý dạ dày và nghi ngờ có liên quan đến căng thẳng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ. Việc thăm khám sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về tình trạng của mình để có phác đồ điều trị hiệu quả.
Nhớ rằng, bảo vệ sức khỏe dạ dày không chỉ phụ thuộc vào việc xử lý căng thẳng, mà còn là sự kết hợp của nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và chăm sóc tâm trạng.