Mỗi năm, có đến 70% bệnh nhân tái phát trào ngược dạ dày thực quản do nguyên nhân phức tạp của bệnh và triệu chứng có thể biểu hiện ở đường tiêu hóa hoặc ngoài đường tiêu hóa, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Chế độ ăn uống và sinh hoạt không điều độ, cùng với việc sử dụng thuốc giảm tiết axit không có tác dụng lâu dài, đều là lý do khiến bệnh tái phát.
Mặc dù không đe dọa tính mạng, nhưng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ra nhiều vấn đề về hô hấp như viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi và có thể dẫn đến các biến chứng như hẹp thực quản, Barrett thực quản và ung thư thực quản. Người bệnh có thể ngăn chặn tình trạng tái phát bằng cách tuân thủ chính xác phác đồ điều trị và duy trì những thói quen sau đây.
- Hạn chế ăn thực phẩm giàu chất béo: Giảm sử dụng thực phẩm giàu chất béo và thay thế bằng axit béo omega-3 từ cá, chất béo không bão hòa đơn từ dầu ô liu hoặc quả bơ. Tăng cường ăn trái cây, rau củ và chất xơ. Thực phẩm giàu chất béo có thể làm mở cơ thắt dưới thực quản và tăng nguy cơ trào ngược.
- Giảm lượng carbohydrate trong chế độ ăn: Giảm tiêu thụ các thực phẩm giàu carbohydrate như bánh mì, bánh chưng, khoai lang. Điều này có thể giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng ợ nóng và triệu chứng trào ngược axit. Những thực phẩm này khó tiêu hóa và gây áp lực lên các cơ giữa dạ dày và cơ vòng thực quản dưới.
- Tránh thực phẩm gây kích thích dạ dày và thực quản: Tránh thực phẩm chua cay chứa các hợp chất như vitamin C có thể làm kích ứng niêm mạc thực quản và tăng triệu chứng ợ nóng. Caffeine trong thức uống có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới và tăng nguy cơ trào ngược axit. Nước có gas chứa nhiều khí carbon dioxide gây ợ hơi thường xuyên và làm tăng lượng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Ngừng sử dụng thuốc lá: Hút thuốc lá làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, giảm sản xuất nước bọt giàu bicarbonate – chất đệm giúp trung hòa axit dạ dày dư thừa và hạn chế quá trình thanh thải axit trong thực quản. Ngừng hút thuốc lá giúp hỗ trợ điều trị bệnh trào ngược dạ dày và giảm nguy cơ tái phát.
- Giảm cân: Ở người béo phì, mỡ thừa vùng bụng có thể tạo áp lực ổ bụng và niêm mạc dạ dày, gây ra trào ngược dạ dày. Giữ cân nặng ở mức hợp lý bằng cách tập thể dục thường xuyên có thể giảm tái phát triệu chứng trào ngược.
- Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Sử dụng các loại thuốc được chỉ định bởi bác sĩ để kiểm soát trào ngược dạ dày thực quản, bao gồm nhóm kháng axit, nhóm ức chế bơm proton và nhóm đối kháng thụ thể H2. Người bệnh cần tuân thủ chính xác phác đồ điều trị, uống thuốc và tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ.
Cuối cùng, trào ngược dạ dày thực quản là một hiện tượng sinh lý bình thường khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản sau bữa ăn một số lần trong ngày. Tuy nhiên, khi hiện tượng này gây ra triệu chứng hoặc tổn thương niêm mạc thực quản, nó được coi là một bệnh. Để chẩn đoán và loại trừ bệnh trào ngược dạ dày thực quản, có thể sử dụng các phương pháp như đo pH và trở kháng thực quản. Nội soi không thể chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản nếu không có tổn thương tại thực quản và biến chứng.