Thuốc lá không chỉ gây ra ung thư phổi, mà còn được chứng minh làm hại lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày và gây ra các bệnh liên quan đến dạ dày như viêm dạ dày, loét dạ dày, loét tá tràng và ngay cả ung thư dạ dày.
1 điếu thuốc lá – hơn 4000 loại hóa chất khác nhau
Mỗi điếu thuốc lá chứa hơn 4000 hợp chất khác nhau, trong đó có khoảng 200 loại được xếp vào nhóm “độc hại cho sức khỏe con người”.
Các chất độc trong khói thuốc hầu hết là các chất độc tế bào, có tính gây nghiện và khả năng gây ung thư, được chia thành 4 nhóm chính:
- Nicotine: Chất này tạo nên mùi đặc trưng của thuốc lá và có khả năng gây nghiện và gắn kết.
- Khí CO (carbon monoxide): Đây là khí độc hại, có khả năng kết hợp với hemoglobin trong hồng cầu, làm mất đi chức năng vận chuyển oxy.
- Các chất kích thích: Có thể là các khí gây kích ứng mạnh hoặc các hạt nhỏ có thể bám vào phổi, thực quản, họng, dạ dày…
- Các hợp chất gây ung thư: Bao gồm Benzopyrene, Dibenzopyrène, các chất gây ung thư.
Điều đáng lo ngại là khói thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây hại cho những người xung quanh khi hít phải.
“Hành trình” của khói thuốc trong dạ dày
Sau khi được hấp thụ vào cơ thể, thành phần của khói thuốc lá có hai cách tiếp cận dạ dày: trực tiếp và qua máu. Khi hút thuốc, một phần khói thuốc, tro tàn, và các hạt nhỏ sẽ được nuốt vào, đi qua thực quản và vào dạ dày. Một phần khác thông qua hệ thống tuần hoàn máu từ phổi đến dạ dày. Tại đây, các thành phần trong khói thuốc gây tổn thương đến dạ dày.
Nicotine là thành phần có nồng độ cao trong khói thuốc và là một chất gây nghiện mạnh. Nicotine có khả năng kích thích sự tiết hormone cortisol – một tác nhân gây viêm loét dạ dày tá tràng mạnh, đặc biệt là khi có nhiễm vi khuẩn HP. Ngoài ra, nicotine còn kích thích niêm mạc dạ dày sản xuất endothelin-1, chất làm suy yếu cơ chế tự bảo vệ của niêm mạc dạ dày, và men pepsin – yếu tố tấn công dạ dày.
Ngoài tác động của nicotine, các chất trong thuốc lá còn làm giảm lưu lượng máu cung cấp cho niêm mạc dạ dày, ngăn cản quá trình tiết chất nhầy và bicarbonat của dạ dày, và làm chậm quá trình phục hồi tổn thương trong dạ dày. Đây là lý do tại sao người hút thuốc lá trong thời gian dài thường dễ bị viêm loét dạ dày tá tràng.
Các tác hại của thuốc lá đối với dạ dày có thể tóm tắt như sau:
- Tăng nguy cơ viêm loét dạ dày do tăng yếu tố tấn công và giảm cơ chế bảo vệ.
- Tạo ra các gốc tự do trong dạ dày và hệ tiêu hóa, gốc tự do được coi là tác nhân chính gây ung thư.
- Giảm khả năng tái tạo tế bào và phục hồi tổn thương trên niêm mạc dạ dày.
- Tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày và ung thư ở nhiều cơ quan khác trong cơ thể.
Theo số liệu dịch tễ học, khoảng 41% nam giới và 33% nữ giới mắc viêm loét dạ dày có liên quan đến thuốc lá. Thuốc lá không chỉ tác động lên dạ dày mà còn làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị viêm loét, đặc biệt là nhóm thuốc kháng histamin H2.
Rất nhiều người có thói quen hút thuốc sau khi ăn. Tuy nhiên, sau khi ăn, tuần hoàn máu đến dạ dày và ruột tăng lên, làm cho chất độc trong khói thuốc tiếp cận nhiều hơn. Ước tính, hút thuốc sau khi ăn sẽ khiến dạ dày hấp thụ lượng chất độc gấp 10 lần so với bình thường.
Vì những tác hại trên, những người mắc các vấn đề viêm loét dạ dày cần hạn chế hút thuốc một cách tuyệt đối, nếu không muốn bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn, phát triển thành các biến chứng nguy hiểm, trong đó có ung thư dạ dày.